Jakie są alternatywy dla sztućców plastikowych jednorazowych?

Wraz z rosnącym zanieczyszczeniem środowiska produktami plastikowymi Parlament Europejski kilka lat temu przyjął tzw.” dyrektywę plastikową”, której celem było wprowadzenie zakazu stosowania jednorazowych produktów z tworzyw sztucznych. Nadrzędną ideą implementacji dyrektywy UE 2019/904 z dnia 5 czerwca 2019 Parlamentu Europejskiego i Rady UE ma być zmniejszenie wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko. W związku z tym zakazane jest wprowadzanie przez producentów do obrotu między innymi  słomek,  sztućców, talerzy oraz pojemników na żywność. W krajach Unii Europejskiej dyrektywa weszła w większości życie w lipcu 2021 roku, natomiast w Polsce obowiązuje od 24 maja 2023 roku. Od 1 lipca 2024 roku będzie obowiązywał również zakaz sprzedaży słomek i sztućców z tworzyw sztucznych, co spowodowało konieczność poszukiwania alternatyw, które będą wygodne dla klientów i jednocześnie niezbyt kosztowne dla wszystkich osób i firm z branży gastronomicznej, gdzie plastikowe noże, widelce i łyżki były na porządku dziennym. Zmiana przyzwyczajeń oraz sposobu obsługi osób korzystających z oferty posiłków wiąże się z decyzją, jakie rodzaje sztućców jednorazowych zaproponować gościom lokalu i co zamiast plastikowych sztućców można podać do posiłku kupionego na stoisku gastronomicznym, w foodtrucku czy w sezonowej restauracji?

Wprowadzenie sztućców wielokrotnego użytku - korzyści i wyzwania

Od kiedy zakaz używania plastikowych sztućców wszedł w życie, wiele osób zadaje sobie pytanie, jakie sztućce są ekologiczne oraz godne polecenia? W zasadzie najprostszą odpowiedzią byłoby „własne”, czyli sztućce wielokrotnego użytku, które można nosić ze sobą planując spacer czy wycieczkę, zwłaszcza, gdy w planach jest szybki posiłek po drodze. Czy to wygodne i praktyczne? Może być w zasadzie kwestią zmiany przekonań i nawyków, podobnie, jak było w przypadku jednorazowych toreb foliowych, które niegdyś były powszechnie dostępne za darmo w hipermarketach. Wszystkie jednorazówki będą tworzyć niepotrzebne śmieci, nawet jeśli będą wykonane z biodegradowalnych materiałów i nadające się do recyklingu - tak czy inaczej zapełniają śmietniki i muszą zostać w jakiś sposób wywiezione, przetworzone bądź zutylizowane.

Niektórzy mogą pamiętać jeszcze harcerskie niezbędniki w postaci menażek turystycznych i jest to ciekawa oraz pomysłowa alternatywa dla miłośników turystyki. Można zaczerpnąć inspiracji z tego pomysłu i wykorzystać fakt, że lekkie sztućce z wysokiej jakości materiałów będą niekłopotliwe w przenoszeniu, zmieszczą się do plecaka, torebki czy schowka w samochodzie, a przede wszystkim spełnią swoją rolę znakomicie. Nowoczesną interpretacją noży, widelców i łyżek wielokrotnego użytku są ekologiczne sztućce ze stali nierdzewnej, które są przy tym niedrogie, lekkie i wygodne.  Nóż, który kroi twarde mięso i warzywa, widelec, który nie złamie się podczas nadziewania na niego kotleta czy też łyżka, wytrzymująca gorące zupy orientalne - to o wiele praktyczniejszy zestaw, niż sztućce wykonane z drewna, bambusa, trzciny cukrowej lub skorup orzechów kokosowych.

SLIM Widelec jednorazowy 12 sztuk

Nowoczesne materiały w produkcji sztućców jednorazowych

Bez wątpienia decyzja Parlamentu Europejskiego mocno wpłynęła na rynek opakowań jednorazowych, a ze względu na wciąż rosnące zapotrzebowanie ich producenci zaczęli wykorzystywać nowocześniejsze technologie do tworzenia coraz ciekawszych rozwiązań. Dzięki temu powstały nowe pomysły oraz pewnego rodzaju trendy, które mogą zmieniać się z każdym rokiem oraz nowymi przepisami. Nie wszystkie pomysły jednak są trafione i pozbawione wad, do których należy przede wszystkim wygoda użycia, trwałość oraz wpływ na sposób spożywania posiłku. 

Zakaz używania sztućców jednorazowych - od kiedy?

Od 1 stycznia 2024 roku weszła w życie dyrektywa SUP (Single Use Plastic), zobowiązująca przedsiębiorców do pobierania od klientów dodatkowej opłaty za opakowania jednorazowe z tworzyw sztucznych od użytkownika końcowego, czyli w praktyce to klient płaci więcej za kubek, talerzyk czy pojemnik na żywność. Natomiast zakaz, który zacznie obowiązywać od lipca 2024 roku dotyczy zakazu sprzedaży słomek i sztućców z tworzyw sztucznych. Należy przy tym uściślić, że nowe przepisy nie wykluczają całkowicie możliwości korzystania z opakowań z tworzyw sztucznych, stąd większą popularność zyskały naczynia jednorazowe zdatne do recyklingu, takich jak PS, PP czy PET. 

Oczywiście o wszystkim decydują względy ekologiczne, bo według  badań przez ostatnie kilkadziesiąt lat produkcja plastikowych przedmiotów wzrosła o ponad 300%, z czego każdego roku do oceanów i mórz przedostaje się szacunkowo aż 8 milionów ton plastiku. To niewyobrażalne zanieczyszczenie ocenia się obecnie na około 150 milionów ton zalegających odpadów, które powodują śmierć wielu zwierząt morskich i zaburzają ekosystem wodny. Plastik z mórz i oceanów jest coraz częściej wykrywany także w rybach, które z chęcią spożywamy, przez co odkłada się w postaci mikroplastiku w naszych organach wewnętrznych. 

Przypadki zastosowań alternatywnych sztućców w różnych typach restauracji

W branży gastronomicznej, szczególnie serwującej jedzenie na wynos, niezmiennie chętnie korzysta się z jednorazowych łyżek, widelców, noży czy pałeczek. Jedzenie poza domem to wielka przyjemność i możliwość skosztowania różnych smaków świata, ale z drugiej strony może generować niepotrzebne odpady. Teoretycznie udając się do restauracji czy nawet baru powinno się oczekiwać obecności tradycyjnej zastawy - zwykłe, ceramiczne talerze i metalowe sztućce. Ale jak pokazuje praktyka, powszechne do niedawna jednorazówki z plastiku były spotykane na przykład w lokalach z kuchnią orientalną. W związku ze zmianą przepisów można się spodziewać, że zostaną zastąpione przez inne odpowiedniki - wyeliminowanie plastikowych naczyń i sztućców przestało być już wyborem, a stało się podyktowaną prawem koniecznością.

Trzcina cukrowa czyli bagassa, bambus czy liście palmowe wyparły styropianowe oraz plastikowe naczynia i sztućce, jednakże nie są rozwiązaniami idealnymi - mogą być wrzucone do pojemników na odpady bio, ale to nadal śmieci, które trzeba zebrać i wywieźć. Poza tym wciąż nierozwiązany jest jeden problem, otóż jednorazowe łyżki, widelczyki i mieszadełka w wielu barach czy sezonowych ogródkach gastronomicznych stoją w podajnikach, przez co osiada na nich kurz i pył. Są też dotykane przez gości odwiedzających restaurację, bo nie każdy wyciągnie jeden nóż czy łyżkę nie dotykając przy okazji sąsiednich. Takich jednorazówek nie można umyć po zamknięciu lokalu - są pozostawiane na miejscu na kolejne dni. Wszystko to sprawia, że nie jest rozwiązanie idące w parze z higieną. Używając własnych sztućców wiemy doskonale gdzie były przechowywane i jak czyszczone, stąd też zabieranie ich do punktów gastronomicznych nie oferujących klasycznej zastawy jest bardzo rozsądną opcją.

SLIM Łyżka jednorazowa 12 sztuk

Jakie sztućce jednorazowe wybrać?

W celu spełnienia obowiązujących przepisów właściciele lokali gastronomicznych mają przed sobą trzy możliwości, czyli pobierać dodatkową opłatę od klientów, wliczoną w cenę produktu, stosować opakowania i sztućce jednorazowe eko, które w swoim składzie nie zawierają tworzyw sztucznych albo przejść na rozwiązania wielokrotnego użytku. Jednorazowe sztućce ze stali, które można skompletować kupując na sztuki bądź w zestawach są najlepszą odpowiedzią na ten dylemat.  To całkowicie bezpieczny i higieniczny materiał, który nie ma żadnego wpływu na smak potraw, w przeciwieństwie do produktów wyprodukowanych z drewna czy otrąb. Łączy w sobie wszystkie zalety klasycznych rozwiązań, czyli trwałość, sztywność i pewność użytkowania, dokładając niewielki koszt zakupu, możliwość wielokrotnego stosowania oraz recyklingu po zużyciu. Ogromną zaletą jest możliwość mycia w zmywarce, stąd poza gastronomią komercyjną świetnie sprawdzają się w takich zastosowaniach, jak na przykład biura, szpitale, kempingi, obozy turystyczne czy też catering usługowy.